Analyse: Uitsplitsing vaste machinekosten - scherm 1 |
| Het management van een bedrijf dat producten in grote series maakt, heeft naast informatie over de grondstoffen en de arbeid ook behoefte aan informatie over onnodige verspilling van machinekosten en andere vaste kosten. Zij kunnen ook voor de vaste kosten normen stellen ten aanzien van het verbruik en van de prijs die gebruikt mag worden. |
 |
Als er normen zijn voor het verbruik en voor de prijs van de vaste kosten, dan is het budgetresultaat snel te berekenen door de werkelijke kosten te vergelijken met het budget dat op basis van de standaarden is vast te stellen.
NB In de bedrijfseconomie gaat men er doorgaans vanuit dat machinekosten vaste kosten zijn. In werkelijkheid zijn machines vaak binnen meer productieprocessen te gebruiken. In geval de machinekosten of andere kosten variabel zijn, gaat de berekening zoals die bij de grondstofkosten. |
|
|
|
| Analyse: Uitsplitsing vaste machinekosten - scherm 2 |
Het punt is ook hier dat het gevonden budgetresultaat niet gedetailleerd genoeg is om mensen binnen het bedrijf aan te spreken op onnodige kosten. Om die reden zoekt men naar een uitsplitsing van het gevonden budget, zodat duidelijk is welke afdeling verantwoording draagt voor de gevonden afwijkingen.
Bij de uitsplitsing zijn echter twee varianten mogelijk:
• een uitsplitsing op basis van het aantal werkelijke gemaakte eenheden met behulp van die machines
(dit leidt tot het productievolumeresultaat);
• of het aantal werkelijk gedraaide uren (dit leidt tot het bezettingsresultaat). |
 |
De kostennorm geeft aan welk bedrag aan vaste kosten acceptabel is op basis van economisch rationele gronden. Het budgetbedrag geeft aan welk deel van de kosten via een standaardtarief doorberekend wordt in de gemaakte eenheden. Dit budget is dus afhankelijk van de omvang van de productie.
Het productievolumeresultaat kan zowel bij de voorcalculatie als bij de nacalculatie berekend worden. Een gebruikelijke formule is (Wp - Np) x Cs/Np. Juist omdat het vaste kosten zijn, kan men op voorhand al weten dat een deel van de kosten niet gedekt zal worden en dat er dus een nadelig verschil ontstaat. Overigens is ook een positief resultaat mogelijk. |
|
|
|
| Analyse: Uitsplitsing vaste machinekosten - scherm 3 |
In de continentale benadering splitst men het productievolumeresultaat vaak nog verder uit in een efficiëntieresultaat en een bezettingsresultaat. Criterum voor de bezetting is het aantal machine-uren, zodat men kan beoordelen of de tijd dat de machines in gebruik zijn ook efficiënt gebruikt wordt.
Deze uitsplitsing is van belang omdat de arbeid die nodig is voor de bediening van de machine niet direct gekoppeld is aan het aantal producten, maar wel aan het aantal uren dat de machine in gebruik is. |
 |
| Ook de uitsplitsing van de vaste kosten is zowel voorcalculatorisch als nacalculatorisch mogelijk. Maar bij de voorcalculatie gaat men er meestal van uit dat het efficiëntieverschil gelijk is aan € 0. Daardoor is bij de voorcalculatie het bezettingsverschil precies gelijk aan het productievolumeresultaat. |
|
|
|
| Analyse: Uitsplitsing vaste machinekosten - scherm 4 |
De toevoeging van de bezettingsnorm betekent een wijziging in de formules voor de berekening van het budgetresultaat. Het werkelijk aantal uren (Wu) doet zijn intrede naast het werkelijk aantal producten (Wp).
Dat valt niet op als in leerboeken de formule voor het bezettingsresultaat wordt ingekort tot (W - N ) x C/N. Daardoor lijkt het alsof het productievolumeresultaat [(Wp - Np) x Cs/Np] dezelfde formule heeft als het bezettingsresultaat [(Wu - Nu) x Cs/Nu]. |
 |
Een wijd verbreide gewoonte in de leerboeken is om bij de voorcalculatie de formule van het productievolumeresultaat te gebruiken door alleen aantallen producten mee te geven als data. Dit leidt niet tot een foute uitkomst omdat bij de voorcalculatie het bezettingsresultaat samenvalt met het productievolumeresultaat.
Wat wel geberut, is dat men de studenten dwingt om de verkeerde formule aan te leren voor de berekening van het bezettingsresultaat. Dit heeft tot gevolg dat zij bij de nacalculatie massaal de fout in gaan en het productievolumeresultaat berekenen als het bezettingsresultaat gevraagd wordt. |
|
|
|
| De bedoeling van deze website
|
Deze pagina is onderdeel van de website bedrijfseconomische-modellen.nl. Dit is een website die gekoppeld is aan bedrijfseconomische-begrippen.nl en geeft diepgang in de vele, vaak inconsistentie modellen die economen gebruiken.
Deze site biedt een overzicht van consistente modellen en relateert die aan subdisciplines in de bedrijfseconomie. Ook staan er complicaties vermeld die voortvloeien uit de homoniemen en synoniemen die eigen zijn aan de vaktaal.
Economen zijn zich echter slecht bewust van die complicaties, waardoor zij allerlei modellen door elkaar halen.
Mocht u tips of hints hebben dan ontvangen wij die graag via de webmaster.
|
|
|
|
|
