Algoritmen zijn vaste paden die je kunt volgen om een probleem op te lossen. Elk kookboek staat vol algoritmen. De auteur begint met het opsommen van de ingrediënten en geeft vervolgens een beschrijving hoe je de ingrediënten moet bewerken om het gerecht klaar te maken.

Bij heuristieken is het pad niet voorspelbaar. Het gaat meer om vuistregels waarmee de kans op succes bij het oplossen van een probleem wordt vergroot. Als je een gerecht in je hoofd hebt, maar er is geen kookboek voorhanden, kun je na gaan denken over een soortgelijk gerecht waarvan je de bereidingswijze wel weet. Of je kunt naar iemand toelopen en het vragen.

Algoritmen
In de bedrijfseconomie zijn volop algoritmes aanwezig. Bij elk vraagstuk hoort een algoritme, namelijk de uitwerking van het vraagstuk. De docentenhandleiding staat er vol mee.

Dat wil zeggen, het algoritme is te vinden door de getallen uit de berekening weg te halen en daarvoor de namen van de grootheden in te vullen.

Als er bij een handelaar bijvoorbeeld staat:
de nettowinst = € 50.000 - € 30.000 = € 20.000, dan is het algoritme doorgaans:
nettowinst = brutowinst - bedrijfskosten.

Het probleem is alleen dat leerlingen en studenten die algoritmen niet kennen. Ten minste dat is de bedoeling. Een vraagstuk moet iets nieuws bieden en dus bevat het een oplossing die nog niet eerder is voorgekomen. En dus een onbekend algoritme.

Soms is het algoritme eenvoudig te achterhalen. Om de studenten op gang te helpen, geeft de auteur vaak een mooi voorbeeld. In het boek staat dan een vraagstuk met een uitwerking. Die uitwerking bevat een algoritme.

Nieuwe vraagstukken kunnen erg veel lijken op het voorbeeld, bijvoorbeeld door alleen de getallen te veranderen. Het algoritme verandert dan niet, en het volstaat om nieuwe getallen in te voeren in het oplossingspad van het voorbeeld.

Daarnaast kan een auteur nieuwe data toevoegen die leiden tot een uitbreiding van het algoritme. Of de auteur kan de wendbaarheid van de kennis testen door de onbekende uit eerdere opgaven een waarde te geven en een van de oorspron-kelijke data tot onbekende te verheffen.

In dergelijke wendbaarheidsvraagstukken, moet het algoritme omgegooid worden. Bijvoorbeeld, de opgave kan aangeven dat een handelaar streeft naar een winst van € 25.000 euro en verwacht dat zijn bedrijfskosten € 32.000 zijn. Welke brutowinst is dan nodig?

Het algoritme is nu te vinden door het algoritme uit het eerdere voorbeeld om te draaien:
nettowinst = brutowinst - bedrijfskosten, wordt nu:
vereiste brutowinst = verwachte bedrijfskosten + gewenste nettowinst.

Heuristieken
Maar hoe moet je als leerling / student weten wat je moet doen als je een nieuw vraagstuk onder ogen krijgt?

“Als u het uitlegt, snap ik het helemaal. Maar als ik thuis zelf zo'n vraagstuk moet maken, dan weet ik niet waar ik moet beginnen.” Die wanhopige kreet hoorde ik vaak tijdens mijn lessen.

Thuis heb je een opgave die bestaat uit een heleboel gegevens en een of meer vragen. Soms is de eerste vraag de opstap naar de tweede vraag en soms is die tweede vraag dan weer de opstap naar een derde.

In feite geeft de auteur met die aanpak al een deel van het oplossingspad prijs. In plaats van alleen de einduitkomst te vragen, helpt hij door tussenresultaten te vragen.

Dit betekent dat hij de grote lijnen van het algoritme prijs geeft. De eerste heuristiek is dus kijken hoe de berekening in delen is te splitsen, delen die elk een tussenresultaat opleveren.

“Als ik al die getallen zie, zet ik er alvast wat bij elkaar en dan reken ik alvast iets uit. Dan kijk ik naar de eerste vraag en meestal staat er dan al iets goeds op papier.”, zei een leerling eens.

Ja, zo kan het ook en soms werkt het. Maar het is toch een slechte heuristiek. Het oplossen van problemen kan met betere heuristieken worden aangepakt. De belangrijkste is de SPA-methode.

SPA staat voor Systematische ProbleemAanpak. Dat is een reeks heuristieken waarmee je op een goede manier de fasen kunt doorlopen die nodig zijn om het juiste algoritme te achterhalen.

Oplossen begint met Goed Lezen: waarnemen, aanvullen en interpreteren. Daarna moet je het PAD vaststellen, d.w.z. de weg van de onbekende naar de beschikbare data.

Vervolgens kun je deze weg in omgekeerde richting aflopen. Je hebt dan het algoritme (zie links) achterhaald. Daarmee kun je de berekening uitvoeren.

Oh, ja ook nog even Controleren of alles klopt.

Informatie over opleidingen

Universiteit en MBA | Onderwijsportaal

De bedoeling van Vakdidactiek Bedrijfseconomie

Vakdidactiek-bedrijfseconomie.nl is nauw verbonden aan de de websites bedrijfseconomische-begrippen.nl en bedrijfseconomische-modellen.nl. Zij biedt essenties van de vakdidactiek bedrijfseconomie aan in overzichtelijke eenheden, voor zowel leerlingen, studenten, als docenten.

Auteur is Fons Vernooij, die als eerste in Nederland is gepromoveerd op een onderwerp uit de vakdidactiek bedrijfseconomie (september 1993): “Het leren oplossen van bedrijfseconomische problemen. Didactisch onderzoek naar kostprijs- en nettowinstvraagstukken in het voortgezet onderwijs”. Deze dissertatie is de bron voor de pagina’s van deze site.

Mocht u tips of hints hebben dan ontvangen wij die graag via de webmaster Fons Vernooij.

Website van Fons Vernooij: fons-vernooij.nl

Copyright © 1998 by Fons Vernooij en anderen.
Wij volgen het privacy-beleid van Google en zijn niet verantwoordelijk voor het selecteren van de advertenties in de Google vakken.
Registratienummer V.O.F. Adviesbureau CASA: KvK Rijnland: 58884114 / BTW 8532.22.848
Dossiernummer Stichting Onderwijsportaal: KvK Rijnland: 28092786 / BTW-nummer 8106.36.025
Webmaster: Fons Vernooij

Info over privacy en cookies: zie Privacybeleid
Leveringsvoorwaarden: zie bijgaand document