|
|
|
|
|
| |
Controlestrategieën |
Controleren is meer dan de uitkomst narekenen. Het ligt voor de hand om na te gaan of er geen rekenfouten gemaakt zijn, maar eigenlijk is dat een controle op de berekening. Om na te gaan of het probleem echt is opgelost, moeten ook de analyse en de planning van het probleem gecontroleerd worden. Voor die controle zijn verschillende strategieën beschikbaar.
|
In principe staan de volgende controlestrategeën ter beschikking:
• dimensie-analyse;
• berekening langs alternatieve weg;
• berekening in omgekeerde richting;
• toepassen van een verschillenanalyse;
• inschatting van de orde van grootte;
• toetsing van de marges;
• toetsen aan verwachtingen die vooraf gemaakt zijn;
• gebruik van de ‘als .. dan ..’ redenering |
De eerste strategie is de dimensie-analyse. Als blijkt dat een bewerking geleid heeft tot een verkeerde dimensie, dan is er ergens iets fout gegaan in de uitwerking. Bedrijfseconomen ku-nnen net als natuurkundigen zichzelf controleren door consequent de dimensies in het oog te houden.
Op voorhand is bekend welke dimensie de gevraagde grootheid heeft, dus is het later moge-lijk vast te stellen of de gevonden dimensie over-eenkomt met de dimensie die te verwachten is.
Als een natuurkundige de snelheid van een voertuig moet berekenen, weet hij dat er een getal moet uitkomen, dat is weergegeven in km/uur of m/s. Blijkt er een andere dimensie uit de berekening voort te vloeien dan weet de natuurkundige dat er iets fout is gegaan.
De tweede strategie is een berekening langs een alternatieve weg. Als het mogelijk is om dezelfde uitkomst langs een andere weg te berekenen, dan is het zinvol om de berekening langs twee wegen te doen, zodat je kunt zien of er tweemaal dezelfde uitkomst uit komt. Het optellen van een rijtje getallen bijvoorbeeld, kan eerst van boven naar beneden en later van beneden naar boven.
De derde strategie is de controle door terugrekenen. De meeste berekeningen zijn ook in omgekeerde richting uit te voeren. Na een deling, kun je de uitkomst als beginpunt nemen en vermenigvuldigen met het getal dat je eerder gebruikte in de deling. Dit resultaat moet dan overeenkomen met het begingetal. Zo kan een optelling gecontroleerd worden door er een aftreksom van te maken, of omgekeerd. Zo zijn er veel manieren om dezelfde berekening op andere wijze uit te voeren.
De vierde strategie is de verschillenanalyse. Als een andere berekening een andere uitkomst oplevert, is dat niet alleen een aanwijzing dat er iets fout zit, maar de grootte van het verschil levert vaak al een zoeksleutel op. Als het gevonden verschil deelbaar is door 9, is de kans groot dat er twee getallen verwisseld zijn. Zoniet, dan kun je de grootte van het verschil zelf als zoeksleutel hanteren.
|
|
Als een alternatieve berekening bijv. tot een verschil van € 800,- per maand leidt, dan kun je gaan zoeken naar een post van € 800,- per maand die je in één van de twee berekeningen over het hoofd hebt gezien. Maar het kan ook een post van € 400,- zijn die je had moeten aftrekken en per ongeluk hebt opgeteld.
De vijfde strategie is de schatting van de orde van grootte. Je kunt in veel gevallen de waarde van de gegeven grootheden afronden op mooie getallen en dan met die mooie getallen een snelle berekening uitvoeren om te zien of de komma niet op de verkeerde plek terecht is gekomen. Vooral bij intensief gebruik van een rekenmachine is dit een belangrijke controlestrategie.
De zesde strategie sluit hierop aan en richt zich op de toetsing van de marges. Van sommige uitkomsten (bij voorbeeld de omzet die een bedrijf behaalt) weet je dat ze groter zijn dan nul. Van andere dat ze kleiner moeten zijn dan het begingetal (bij voorbeeld als je een deel neemt van een groter geheel).
De zevende strategie richt zich op het formuleren van een verwachting voor de hand: 'het bedrijfsresultaat is positief' of 'BTW moet je per saldo aan de belastingdienst afdragen'. Zodra de uitkomst afwijkt van de verwachting, is er reden tot bezinning. Soms zal blijken dat je toch de goede uitkomst gevonden hebt, maar vaak zal uitkomen dat er inderdaad iets fout is gegaan.
De achtste en laatste belangrijke controlestratgie is de 'als .. dan ..' redenering genoemd worden. Soms is het mogelijk een redenering op zijn consistentie te toetsen door logische verbanden te zoeken, bij voorbeeld als een getal het gemiddelde is van een reeks, dan moeten de positieve en negatieve verschillen elkaar compenseren. Of de verandering van de waarde van één van de data moet een voorspelbaar effect hebben op de uitkomst, bij voorbeeld als de prijs stijgt bij gelijkblijvende afzet, moet de omzet stijgen. Of als de kosten stijgen bij gelijke omzet, dan moet de winst dalen.
|
|
(on)Bruikbaarheid op tentamens
Niet alle strategieën zijn overigens geschikt voor tentamens, omdat je daar meestal beperkte tijd hebt. Maar tijdens de studie kun je het inzicht vergroten door te zoeken naar manieren om de uitkomst te controleren. Dat doen experts ook als zij zeker willen zijn van de juistheid van hun oplossing.
Op tentamens speelt het formuleren van verwachtingen een grote rol. Als die verwachtingen niet uitkomen, treden er alarmsignalen op: "Dit is zo'n eenvoudig antwoord, dat kan nooit goed zijn" of "Nee, dat gaat te ver, dat zullen ze niet bedoelen" of "Dit is de vorige keer gevraagd, nu zullen ze wel wat anders bedoelen". Al dit soort uitspraken duiden op het opbouwen van verwachtingen over de inhoud en de zwaarte van de tentamenvragen.
Als controlestrategie is deze wijze van denken heel belangrijk. Het maakt je bewust van mogelijke fouten, maar je moet uitkijken dat de verwachting niet een eigen leven gaat leiden en tot onjuiste stappen leidt. Er kunnen gemakkelijke vragen voorkomen in een tentamen, maar het is wel goed je even af te vragen of je niets over het hoofd ziet. Economische argumenten moeten dan een rol spelen bij de beslissing hoe je verder moet gaan en niet het idee "Dit kan nooit, dus ik probeer maar wat, misschien heb ik geluk". |
|
|
|
|
|
| De bedoeling van Vakdidactiek Bedrijfseconomie
|
Vakdidactiek-bedrijfseconomie.nl is nauw verbonden aan de de websites bedrijfseconomische-begrippen.nl en bedrijfseconomische-modellen.nl. Zij biedt essenties van de vakdidactiek bedrijfseconomie aan in overzichtelijke eenheden, voor zowel leerlingen, studenten, als docenten.
Auteur is Fons Vernooij, die als eerste in Nederland is gepromoveerd op een onderwerp uit de vakdidactiek bedrijfseconomie (september 1993): “Het leren oplossen van bedrijfseconomische problemen. Didactisch onderzoek naar kostprijs- en nettowinstvraagstukken in het voortgezet onderwijs”. Deze dissertatie is de bron voor de pagina’s van deze site.
Mocht u tips of hints hebben dan ontvangen wij die graag via de webmaster Fons Vernooij.
|
|
|
| Website van Fons Vernooij: fons-vernooij.nl
|
Copyright © 1998 by Fons Vernooij en anderen.
Wij volgen het privacy-beleid van Google en zijn niet verantwoordelijk voor het selecteren van de advertenties in de Google vakken.
Registratienummer V.O.F. Adviesbureau CASA: KvK Rijnland: 58884114 / BTW 8532.22.848
Dossiernummer Stichting Onderwijsportaal: KvK Rijnland: 28092786 / BTW-nummer 8106.36.025
Webmaster: Fons Vernooij
Info over privacy en cookies: zie Privacybeleid
Leveringsvoorwaarden: zie bijgaand document
|
|
|
|
|
